در دنیای امروزی پر از چالش ها، خرید یک دیزل ژنراتور بدون رعایت نکات فنی می تواند منجر به مشکلات عدیده نه تنها در رفع نیازهای برقی، بلکه به اتلاف هزینه های عملیاتی، انتخاب نامناسب و حتی خرابی سایر تجهیزات فنی گردد. در این مقاله بیش از پنج دهه تجربه در صنعت دیزل ژنراتور را به 12 نکته اساسی تبدیل کرده ایم. این نکات به عنوان راهنما و مشاوره موثری در کل فرآیند خرید دیزل ژنراتور خدمت شما عرضه می شوند:
1-ارزیابی قدرت برق مورد نیاز
اولین و مهمترین قدم در انتخاب و خرید یک دستگاه دیزل ژنراتور مناسب، ارزیابی و محاسبه دقیق نیاز برق مصرفی شما است. برآوردی جامع از کلیه تجهیزات و ماشین‌آلات الکتریکی که در هنگام قطعی برق شبکه ، نیاز به برق دستگا دیزل ژنراتوردارند. آنها را از نظر تک فاز یا سه فاز بودن و میزان برق مورد نیاز بر حسب کیلو وات یا آمپر مورد نیاز و یا اسب بخار که روی پلاک دستگاهها نصب شده اند به دقت محاسبه کنید. و بار کل توان مورد نیاز را بر حسب کیلووات (KW) یا کاوآ (KVA) محاسبه کنید. علاوه بر این، اگر نیازی به قدرت راه‌اندازی ماشین‌آلات سنگین دارید آن را در نظر بگیرید، زیرا اغلب در هنگام راه‌اندازی به برق اضافی نیاز دارند.همچنین بعضی از تجهیزات الکتریکی در هنگام راه اندازی حالت ضربه دارند و آمپر بیشتری نیاز دارند که باید مد نظر قرار گیرد. سپس میزان تعداد ساعت های روشن بودن دستگاه را بر اساس شرایط محل استفاده تخمین بزنید تا ظرفیت دیزل ژنراتور مورد نیاز خود را تعیین کنید.(این مورد به طور کامل در نکته بعدی بیان شده است). جهت برآورد برق مورد نیاز مجموعه توصیه می شود که از کارشناسی یک کارشناس خبره برق استفاده گردد.
2- نوع مصرف دیزل ژنراتور
نوع مصرف دیزل ژنراتور بر اساس میزان ساعت کارکرد پیوسته دستگاه به سه دسته مصرف اضطراری (Standby)، مصرف دائم (Prime) و مصرف پیوسته (Continues) تقسیم بندی می گردد. در حالت اضطراری دیزل ژنراتور برای مدت کوتاه، حداکثر ۲ ساعت روشن می ماند و میزان خروجی دستگاه عددی نزدیک به ۹۰ درصد توان خروجی دستگاه می باشد. اما در حالت کارکرد دائم میزان کل خروجی دستگاه حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از ظرفیت توان تولید جریان الکتریکی و حداکثر 8 ساعت کار مداوم می باشد. حالت مصرف پیوسته به معنای استفاده از توان نامی حدود 60 درصد ظرفیت دستگاه برای 8 تا 15 ساعت کار مداوم می باشد. توجه داشته باشید که منظور از مصرف دائم به معنای کار 24 ساعته نمی باشد و اکثر تولیدکنندگان دیزل ژنراتور توصیه میکنند که بعد از هر 8 ساعت کار، دیزل ژنراتور را به مدت چند ساعت خاموش و مجددا” روشن نمایید. در غیر این صورت از عمر مفید دستگاه کاسته می شود.
نکته: برای مصارف 24 ساعته بهتر است از دو یا چند دیزل ژنراتور استفاده گردد که به ترتیب و در فواصل زمانی منظم در مدار قرار میگیرند.
3- ظرفیت برق تولید دیزل ژنراتور
پس از اینکه نیازهای برق و نوع مصرف خود را تعیین کردید، ارزیابی ظرفیت بار دیزل ژنراتور ضروری است. دیزل ژنراتورها در توان های مختلف، تولید می گردند و برای جلوگیری از بارگذاری بیش از حد، باید ظرفیت دیزل ژنراتور مورد نظر را کمی بالاتر از حداکثر توان مورد نیاز و محاسبه شده خود انتخاب کنید. یک دیزل ژنراتور با توان مناسب تضمین می‌کند که می‌تواند هم بار برق معمولی و هم هرگونه افزایش ناگهانی مصرف برق شما را بدون آسیب رساندن به تجهیزات تحمل کند. حال به جدول محصولات دیزل ژنراتور مراجعه کنید و بر اساس ظرفیت تعیین شده نزدیکترین عدد ظرفیت به عدد محاسبه شده خود را انتخاب نمائید.
4-برند دیزل و ژنراتور
شرکت های زیادی در ساسر جهان اقدام به طراحی و ساخت دیزل کرده اند امروزه در بازار ایران برندهای اروپایی و چینی پر فروش ترین دیزل ها هستند که معروف ترین آنها از نظر کیفیت و توان مصرفی شامل ولوپنتا، کامینز، پرکینز، ایوول ( لوول سابق ) ، بادوین و … می باشند. معروفترین برندهای ژنراتورهای اروپایی استمفورد، مکالته و لری سومر و در رده چینی ژنراتورهای طرح استمفورد مانند FLD و … از برندهای معتبر و با کیفیت می باشند.
5-توجه به اندازه دیزل ژنراتور
بسیار مهم است که به اندازه دیزل ژنراتور توجه لازم داشته باشید . الزامات محل نصب دستگاه بر اساس ابعاد دیزل ژنراتورتعیین می گردد. حداقل فضای مورد نیاز برای دیزل ژنراتور به گونه ای تعیین می شود که دستگاه از انتهای شاسی در هر چهار سمت با دیوار و یا مانع حداقل یک متر فاصله داشته باشد .در صورتی که دو یا چند دستگاه دیزل ژنراتور در کنار یکدیگر نصب شده باشند فاصله مطلوب دستگاه ها از یکدیگر حدود ۲ متر است. در صورتی که بخواهیم دیزل ژنراتور را روی پشت بام یا سطوح دارای مقاومت کم نصب کنیم وزن دستگاه که شامل مجموع وزن موتور، ژنراتور، شاسی، مخزن سوخت، تابلو برق و کانوپی می باشد از مولفه های اصلی در انتخاب دیزل ژنراتور است و باید به طراحی استاندار محل استقرار دیزل ژنراتور و فونداسیون دیزل ژنراتور اهمیت ویژه ای بدهید چون از مهم ترین مسائل افزایش طول عمر دیزل ژنراتور است.
6-سیستم تابلو برق و برد کنترل دیزل ژنراتور
انتخاب نوع سیستم تابلو برق و همچنین سطح کنترل و حفاظت از دستگاه یکی دیگر از اصلی ترین عوامل موثر در انتخاب دیزل ژنراتور می باشد. نوع قابلیت های تابلو برق همواره بر اساس شرایط پروژه و امکانات مورد نیاز تعیین می گردد. تابلو برق نرمال یا ساده که برای اتصال یک دستگاه دیزل ژنراتور به مدار برق پروژه استفاده می شوددر زمان قطع شدن برق شهر باید توسط اپراتور دستگاه استارت زده شود تا برق دیزل را در مدار قرار دهد و به محض وصل شدن برق شهر دیزل ژنراتور باید مجددا” توسط اپراتور خاموش گردد.
تابلو برق اضطراری یا ATS که در زمان قطع برق شهر به طور خودکار دستگاه دیزل ژنراتور را روشن می نماید و سپس در زمان وصل شدن برق شهر به صورت اتوماتیک دستگاه دیزل ژنراتور را خاموش و برق شهر را در مدار قرار می دهد.
تابلوهای سنکرون و پارالل نیز امروزه برای همسو کردن جریان برق چند دیزل ژنراتور و یا برق شهر با دیزل ژنراتور از مقبولیت چشمگیری برخوردار شده است .
امروزه در ساخت تابلوهای برق دیزل ژنراتور از بردهای کنترلی با برندهای مختلف چینی، ترکیه ای و اروپایی استفاده می شود که دارای تنوع بسیاری زیادی می باشند اما معروف ترین و پرکاربردترین آنها بردهای دیپسیDSE ساخت انگلستان می باشد.
7-بهره وری سوخت
مجموع کل دستگاههای موجود در بازار را می توان به سه نوع ژنراتورهای بنزینی، گازی و دیزلی تقسیم بندی نمود. دستگاههای بنزینی در ظرفیت های حدود کمتر از 40 کاوآ تولید می شوند. دستگاههای گازی نیز از قابلیت اتصال به لوله کشی گاز شهری برخوردار هستند و سوخت مصرفی آنها بسیار ارزان است اما خود آنها بسیار گران قیمت هستند و قیمت آنها حدود دو برابر ژنراتورهای دیزلی مشابه خود می باشند. همچنین به دلیل خطر انفجار گاز از ریسک امنیتی بالائی برخوردار هستند اما سوخت دیزل که گازوئیل است از بنزین ارزان تر است و بسیار بادوام تر و پر قدرت تر هستند و بازار دست دوم پر رونقی نیز دارند. اما مهم ترین عیب موتورهای دیزلی تولید صدای بیشتر آنها می باشدو اگر به طور منظم سرویس و نگه داری نشوند آسیب فراوانی به محیط زیست می رساندد اما با در نظر گرفتن همه حالت فوق عموما” در اولویت خرید قرار دارند.
هنگام انتخاب دیزل ژنراتور، بهره‌وری سوخت دستگاه بسیار مهم است. به دنبال دیزل ژنراتوری باشید که نرخ مصرف سوخت بهینه را استفاده میکنند و درعین حال توان خروجی مورد نیاز را نیز ارائه می‌دهند. اگرچه ژنراتورهای کم مصرف ممکن است قیمت اولیه بالاتری داشته باشند، اما می‌توانند در دراز مدت از طریق کاهش مصرف سوخت و هزینه‌های عملیاتی کمتر، به طور چشم گیری در هزینه کل بهره برداری دیزل ژنراتور صرفه‌جویی کنند.
در کشورهای پیشرفته طی یک دوره پنج ساله، 90 تا 95 درصد از کل هزینه های بهره برداری دیزل ژنراتور، مرتبط با هزینه سوخت آن می باشد. بعضی از برندهای موتورهای دیزلی مانند ولوو پنتا با داشتن یک سیستم احتراق بسیار کارآمد و با تزریق سوخت معمولی منجر به حداقل رساندن مصرف سوخت می‌گردند. علاوه بر این، یک سیستم تصفیه کارآمد را به موتورهای نسل جدید خود اضافه کرده اند که نیاز به مصرف سوخت را بیشتر کاهش می دهد. این موتورها راه حلی مناسب و در سطح جهانی، برای کاهش مصرف سوخت ارائه می دهند.
8- انتشار گازهای گلخانه ای دیزل ژنراتور
عنصر دیگری که بیشتر به عنوان یک نکته کلیدی در حال ظهور است، مسائل زیست محیطی و میزان انتشار گازهای گلخانه ای می باشد. امروزه سازمان‌ها با تولید کنندگانی همکاری می کنند که توانایی کنترل انتشار گازهای گلخانه ای و جوابگو بودن به مقررات روزافزون نظارتی و اجتماعی برای مسائل زیست محیطی و کاهش ردپای کربن ارائه دهند.
بعضی از برندهای تولید کننده دیزل ژنراتور مانند ولوو پنتا با پیگیری دقیق توسعه مقررات آلایندگی، راه‌حل‌های بهینه‌سازی شده‌ای را به مشتریان ارائه می‌دهد که با خواسته‌های قوانین زیست محیطی مطابقت دارند، در حالی که هرگز عملکرد و کارایی دیزل ژنراتور را کاهش نمی دهند.
9-صدا و ارتعاشات
همانند بسیاری از ماشین‌های دوار، ژنراتورهای با موتور رفت و برگشتی نیز صدا و ارتعاش ایجاد میکنند. در اغلب شرایط، چه در حالت استفاده مستمر و چه به صورت اضطراری، باید سطح صدا مربوط به این ژنراتورها برای انطباق با استانداردهای ملی، ایالتی یا منطقه‌ای کاهش یابد.صداها و ارتعاشات تولید شده توسط دیزل ژنراتورها ممکن است بر برخی سازه‌ها تأثیر گذار باشند. صدای ناشی از کارکرد دیزل ها که اساسا” در اثر نیروهای مکانیکی و احتراقی تولید می‌شود. بسته به اندازه موتور، معمولا در محدوده dB(A) 100 تا dB(A) 121 در فاصله یک متری قرار می‌گیرد. صدای ژنراتورها که توسط فن واحد خنک‌سازی و اصطکاک جاروبک‌ها تولید می‌شود و در محدوده dB(A) 80 تا dB(A) 90 در فاصله یک متری قرار می‌گیرد. به موارد فوق نویزهای القایی، اگزوز دستگاه و نویزهای مکانیکی و سازه ای هم اضافه می گردد. صرف نظر از نوع دیزل ژنراتوری که قرار است شدت صدای آن کاهش یابد، هفت استراتژی اصلی برای کاهش سطح صدای دیزل ژنراتور وجود دارد :
1-9 کاهش سطح صوت از منبع .2 -9 موانع صوتی.
3-9 عایق‌های صوتی .4-9 ایزولاسیون دهانه‌ها.
5-9 صدا خفه کن یا منبع اگزوز.
6-9 تلاش برای به حداکثر رساندن فاصله میان ژنراتور و ساختمان‌ها و افراد.
با توجه به اینکه حداکثر سطح صدای مجاز در نوار مسکونی بسته به محل و منطقه از dB(A) 52 تا dB(A) 72 تغییر می‌کند و سطوح سر و صدای ناخواسته یک دستگاه دیزل ژنراتور حدود dB(A) 100 یا بیشتر است واضح است که کنترل صدای دیزل ژنراتور از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. همکاری نزدیک با قانون‌گذاران محلی(اداره استاندارد در کشورهای پیشرفته )، سازنده گان دستگاههای دیزل ژنراتور ، مهندس مشاور و یا متخصصان صوت امکان تحقق اهداف مربوط به کنترل سر و صدا را برای شما فراهم می‌آورد.
در صورتیکه دیزل ژنراتور در یک محل اداری، مسکونی و یا بیمارستانی نصب شده باشد کلیه اقدامات لازم برای کاهش صدا بایستی به نحو مطلوب در نظر گرفته شود. صدای دیزل ژنراتور را می توان با عایق بندی کامل اتاقک دیزل و یا استفاده از کانوپی کاهش داد همچنین کیفیت کوپل دستگاه، استفاده از لرزه گیر بین موتور و شاسی و لرزه گیر بین شاسی و سطح در کاهش صدا بسیار موثر هستند. منبع اگزوز دو جداره نیز به عنوان یک آپشن با هزینه کم می تواند میزان صدای تولید شده را به خوبی کاهش داد. کانوپی ها هم به دو دسته معمولی و سوپرسایلنت تقسیم بندی می شوند که نوع دوم کاهش صدای بیشتری دارد.
10- خطرات آتش سوزی
گازوئيل جزء سوخت های قابل اشتعال است و در صورت نشتي يا برخورد با شعله، خطر آتش سوزي را افزایش مي دهد که نیازمند رعایت نکات ایمنی خاصی هستند. سوخت دیزل ژنراتور و بخار آن قابلیت ایجاد آتش سوزی و انفجار را دارند. توجه ویژه در هنگام حمل و نقل سوخت دیزل ژنراتور , سوختگیری و بهره برداری این مواد خطر آتش یا انفجار را کاهش می‌دهد. به هر نحو به جهت حفظ نکات ایمنی می بایستی در نزدیکترین نقطه کپسول‌های آتش نشانی تعبیه و پرسنل نیز باید آموزش های لازم در بهره گیری از آنها را دیده باشند. لذا باید اقدامات احتیاطی جهت کاهش خطر آتش سوزی را به شرح ذیل در هنگام استفاده از دیزل ژنراتورها در نظر داشت:
1-10 مطمئن شوید که هوای اتاق دیزل ژنراتور بطور صحیح تهویه می‌گردد.
2-10 اتاق، کف اتاق و دستگاه را تمیز نگه دارید. درصورت ریخته شدن قطرات سوخت، روغن، الکترولیت باتری یا مایع خنک کننده، محیط بایستی فوراً تمیز شود.
3-10 هیچگاه مایعات قابل اشتعال را نزدیک دیزل ژنراتور یا منبع سوخت دستگاه نگه ندارید.
4-10 از روشن کردن سیگار، ایجاد جرقه و شعله در اطراف منبع سوخت و باطری‌ها خودداری نمایید. بخارهای سوخت قابل انفجارند. گاز هیدروژن تولید شده توسط باتری‌های شارژی نیز قابل انفجار می‌باشند.
5-10 کلید جریان برق باتری شارژر را قبل از اتصال یا جدا کردن کابل اتصال باتری، قطع کنید.
6-10 برای جلوگیری از ایجاد قوس الکتریکی، اشیاء رسانا (مانند ابزار) را دور از قطعات الکتریکی دارای جریان و غیر عایق (مانند ترمینال‌ها) نگه دارید. ممکن است جرقه‌ها و قوس‌های الکتریکی، گازها یا سوخت را شعله‌ور کنند.
7-10 از پر کردن تانک سوخت در حالیکه دیزل ژنراتور روشن بوده و کار می‌کند پرهیز کنید.
8-10 از راه اندازی دیزل ژنراتور با هرگونه نشتی قابل رویت یا تشخیص داده شده در سیستم سوخت رسانی جداً پرهیز کنید.
دیزل ژنراتورها و تجهیزات کنترل پیش از اینکه در حالت عملیاتی قرار بگیرد باید به سیستم ارت متصل باشند.
اتصال زمین باید با مولتی متر چک شود و مقاومت اهمی میان شاسی مولد برق و ارت باید کمتر از یک اهم باشد
دیزل ژنراتور باید در دو نقطه با استفاده از کابل مناسب به سیستم ارت متصل شود. سایز کابل میبایستی به گونه ای باشد که جریان اتصال کوتاه را تحمل نماید.
نکته کلیدی: پیش بینی چاه ارت و سیستم ارت قبل از نصب و راه اندازی دیزل ژنراتور الزامی می باشد.
11- نصب، سرویس، تعمیر و نگهداری استاندارد : پارامتر مکان دیزل ژنراتور، اولین و مهمترین اقدام در نصب آن است. در رابطه با مکان نصب دیزل ژنراتور توجه به مواردی مانند فضای باز یا بسته، کاهش صدای حاصل از دیزل ژنراتورها و تهویه مناسب از موارد ضروری است که باید مطابق با استانداردهای موجود در کاتالوگ دستگاهها قبل از نصب دیزل ژنراتور رعایت گردند.
دلیل اساسی بسیاری از خرابیها و تعمیرات و همچنین تعویض قطعات یدکی را میتوان عدم انجام سرویس های منظم دوره ای، تعویض به موقع لوازم و قطعات مصرفی و متاسفانه تعویض با لوازم مصرفی نامناسب غیر اصلی دانست. منظور از سرویس و نگهداری دیزل ژنراتور ، بازدید ماهانه دیزل ژنراتور میباشد که توسط افراد متخصص انجام می شود. سرویس و نگهداری دیزل ژنراتور به منظور آماده به کار نگهداشتن دیزل ژنراتور و جلو گیری از خرابی اساسی دیزل ژنراتور باید انجام گردد وگرنه ممکن است پس از مدتی کوتاه دیزل ژنراتور شما از کار بیافتد و هزینه های کلانی را بر شما تحمیل نماید.
لوازم و قطعات مصرفی یک دیزل ژنراتور شامل فیلترهای هوا، روغن، گازوئیل و آبگیر سوخت به همراه روغن دستگاه، مایع خنک کننده ، باطری ها و تسمه های دستگاه باید مورد بازدیدهای منظم دوره ای و سرویس و نگه داری طبق دفترچه راهنمای کار با دیزل ژنراتور باشند.
تعمیر، سرویس و نگهداری صحیح دیزل ژنراتور بر عملکرد و طول عمر این تجهیزات تاثیر به سزایی دارند. در تعمیرات دیزل ژنراتور برای عملکردی مناسب نیاز به فاکتور های اساسی مانند وجود دانش فنی، قطعات یدکی اصلی و امکانات سخت افزاری مانند دستگاه دیاگ، دستگاه تست نهایی، تعمیرات تخصصی مکانیکی و غیره، بسیار مهم است.
12-گارانتی و خدمات پس از فروش
پس از خرید دیزل ژنراتور، دلایل متعددی وجود دارند که می‌توانند کارکرد دستگاه شما را تحت تاثیر قرار دهند. به هر حال این دستگاهها به دلایل الکترونیکی و یا مکانیکی ممکن است دچار خرابی و یا مشکلاتی گردند. داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر می‌تواند این اطمینان را ایجاد کند که شما با خیالی آسوده دستگاه را خریداری کرده و از آن استفاده بهینه داشته باشید. لذا توصیه می شود که معتبرترین برندهای بازار را انتخاب نمائید که بیشترین سطح و کیفیت خدمات پس از فروش را دارا باشند و قطعات و لوازم یدکی آنها در بازار موجود باشد.
و اما یک نکته کلیدی در بازار های سنتی مانند ایران : واردات مستقیم و بی‌واسطه دستگاههای دیزل ژنراتور از سوی فروشنده، تضمین کننده عملکرد، اصالت برند و گارانتی معتبر برای محصولات می باشد.
نتیجه گیری
این مقاله برآمده از تجربیات متخصصان صنعت دیزل ژنراتور به عنوان یک راهنما و مشاوری موثر در فرآیند خرید دیزل ژنراتورها می باشد. تأکید بر نکات اساسی این مقاله به مشتریان گرامی کمک می‌کند تا از انتخابی درست و اطمینان از کارکرد بهینه دستگاههای دیزل ژنراتور خود بهره‌مند شوند. مجموعه دیزل ژنراتور کاشانی با مبنایی علمی و بیش از پنج دهه تجربه، می تواند یک گزینه هوشمندانه برای مشاوره و تأمین نیازهای انرژی و حفظ عملکرد پایدار صنعت برق شما باشد.